Soru ve cevaplarla Kramplar:
1-Öncelikle kramplar neden olur? Sebepleri nelerdir?
Kramp bir kas grubunda istemdışı şiddetli, ağrılı kasılmadır. Bir kaç saniye ile birkaç dakika arasında surer. Sıklıkla geceleri, uyluk, baldır ve ayak kaslarında ortaya çıkar. Pek çok nedenle ortaya çıkabilirse de vücutta tuz ve kalsiyum, magnezyum gibi iyonların kaybı sonucunda kasın kasılması ve gevşeyememesi sonucu ortaya çıkar.
En sık nedenleri: uzun sure oturma, aşırı yürüme ve kas yorgunluğu, uzun sure ayakta kalma, uygunsuz oturma biçimi ile bacakların kansız kalması ile ortaya çıkabilir. Gece krampları bazı hastalıkların varlığında daha sık görülebilir. Alkolizm, su kaybı ve iyon dengesizliği, Parkinson hastalığı, kas hastalıkları, sinir hastalıkları, motor nöron hastalığı, düz tabanlık, diabet, hipotiroidi, gebelik, idrar söktürücü, kolesterol ilacı, bazı tansiyon ilaçları, antidepresan kullanımı sonucu kramplar ortaya çıkabilir.
2- Herhangi bir riskin belirtisi midir? Endişelenmek gerekir mi?
50 yaşın üzerinde normal bireylerde aşırı yorgunluk, uykuda gerinme, su kaybı gibi durumlarda zaten görülebilen bir durum olduğundan gece krampları telaşlanmayı gerektiren bir durum değildir. Ancak çoğu gece birden çok oluyor ve gündüzleri de görülüyorsa, ayrıca yalnız bacaklarda değil kol ve ellerde de varsa başka bazı hastalıkların işareti olabilir. Böyle durumda bir nöroloji uzmanına mutlaka başvurmak gereklidir. Bu şekilde sık bacak kramplarına, diabetik nöropati, böbrek hastalığına bağlı nöropati, tiroid hastalıkları, kalsiyum düşüklüğü, motor nöron hastalığı gibi durumlarda rastlanabildiğinden inatçı krampları bir alarm işareti olarak almalıyız.
3- Kramp daha çok hangi bölgelerde belirir?
Kramplar en çok baldır denilen bacağın arka tarafında ve ayak tabanı kaslarında görülür. Bunun dışında uyluk ve kalça kaslarında da görülebilir. Bazen el kaslarında da ortaya çıkabilir. Bu durum daha çok kalsiyum düşüklüğü, karpal tünel sendromu ve hipotirodi varlığında görülür.
4- Kramp anında yapılması gerekenler nedir?
Kramp son derece ağrılı kas kasılmasıdır. Kramp geçiren bir kişinin yanında isek ona kasılan kası gerdirerek yardımcı olabiliriz. Kramp olan kasın sallanması, üzerine buz uygulaması ile yardımcı olabiliriz. Eğer şayet kendi bacağımızda kramp oluştu ise bacağımızı uzatıp gerdikten sonra, saga sola sallayarak kası gevşetmeye çalışmalıyız. Kramp geçtikten sonra kasılan ağrılı kas üzerine 5 dakika sure ile sıcak uygulama, bazen de buz uygulaması yararlı olur.
5-Gece kramplarının oluşum nedeni nedir?
Kramplar çoğunlukla gece uykuda ve bacaklarda daha sıklıkla oluşur. İdiopatik yani nedeni ortaya konamayan tip daha sıktır. Ancak vucutta elektrolit yani, sodium, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir gibi iyon ve elementlerin kaybı ile kaslar daha kolay kasılabilir hale gelir ve gevşemesi güçleşir. Aşırı kas yorgunluğu durumunda da kas içinde laktik asit birikimi ile kramplara bir eğilim doğar.
Ancak 50 yaş üzerinde normal kişilerin %50-60’ında gece kramp deneyimi vardır. Bunun nedeninin baldır kasını (gastrokinemeus) ayağa bağlayan aşil tendonunun yaşla birlikte esnekliğini kaybetmesi, kısalması ve bunun sonucunda baldır kasının boyunun kısalması olduğu ileri sürülür. Gece bilinç dışında baldır kasının uzayabileceğinden daha fazla gerilmesi ile ani kramp oluştuğu düşünülür. Yani aslında krampların bu şekilde çok basit bir açıklaması vardır.
Krampların huzursuz bacak sendromu ile benzer hastalık grubunda olduğu doğru değildir. İki rahatsızlık hem oluşum hem mekanizmları hemde tedavileri yönünen tamamen farklıdır.
6- Tedavi süreci nasıldır?
Nokturnal yani gece kramplarının tedavisine geçmeden once hasta mutlaka iyi bir nörolojik muayeneden geçmeli ve diabet, karaciğer, böbrek hastalığı, nöropati, miyopati ve motor nöron hastalığı yönünden tetkiklere tabi tutulmalıdır.
Bütün bu incelemeler yapıldıktan sonra kramplara neden olan faktör bulundu ise ona yönelik tedavi öncelikle başlanmalıdır. Örneğin gebe bir hastada magnezyum takviyesi gerekli olabilir. Hipotiroidide tiroid hormonları, kalsiyum gibi elementler verilir.
Eğer altta yatan bir neden yoksa o zaman hastanın krampı haftda 3 veya daha çok ise bazı ilaçlar başlanabilir. Bunlar kas gevşeticiler, magnezyum ve kinin gibi ilaçlardır. Fakat hastanın yatmadan once alacağı bazı önlemler de yaralı olur. Baldır kasını geren, uzatan hareketler oldukça yararlıdır. Bunun için hasta kendi ayağını tutarak kendine doğru çekerek baldır kasını gerebildiği kadar gerer ve bırakır. Bu hareketi 10 kez kadar tekrarlar. Bu tür germe egzersizlerini gün içinde 3-4 kez yapmak yaralı olacaktır. Yatmadan once duş alırken baldırlara 5 dakika kadar sıcak su tutmak, ovalama ve masaj da yararlı önlemlerdir. Bu hastaların ortopedik veya ayağa uygun ayakkkabı kullanmaları da oldukça yararlı olur.
